mniej pracodawców planuje redukcję zatrudnienia

Pandemia COVID-19 wpłynęła na nastroje pracodawców i ich plany w zakresie zatrudnienia, płac i benefitów, ale mimo pesymistycznych nastrojów na razie zapowiada się nieznaczna poprawa sytuacji na rynku pracy – pokazują wyniki 42. edycji badania Plany Pracodawców, zrealizowanego przez Instytut Badawczy Randstad wspólnie z Gfk Polonia. W związku z koronawirusem większość prognoz dotyczących wzrostu gospodarczego i wynagrodzeń utrzymała się na niskim poziomie względem badań sprzed pandemii, ale nie pogłębiły się jednocześnie negatywne zjawiska. W porównaniu z wiosenną edycją, poprawiła się natomiast nieznacznie ocena kondycji finansowej przedsiębiorstw oraz perspektywy dotyczące zatrudnienia.

pracodawcy w większości utrzymają dotychczasowe zatrudnienie

Zdecydowana większość pracodawców w skali całego kraju, bo aż 70 proc., planuje pozostawić zatrudnienie na obecnym poziomie w ciągu najbliższego pół roku. 8 proc. przewiduje zwolnienia, a 17 proc. spodziewa się nowych rekrutacji. Od ostatniego badania sprzed pół roku wzrósł zarówno odsetek firm, które nie będą wprowadzać żadnych zmian w poziomie zatrudnienia (o 5 p.p.), jak i tych, które będą tworzyć nowe miejsca pracy (o 3 p.p.). Redukcję załogi najczęściej planują firmy z regionu wschodniego (10 proc.). Tam też w planach rzadziej znalazły się rekrutacje (13 proc.). Jednocześnie najwyższy jest odsetek przedsiębiorstw, które pozostawią liczebność załogi na tym samym poziomie (74 proc.). Najlepiej z kolei sytuacja wygląda na południu, gdzie aż 19 proc. firm rozważa przyjęcie nowych pracowników, a jedynie 6 rozważa zwolnienia (70 proc. nie przewiduje zmian.).

Relatywnie najczęściej zwiększenia zatrudnienia spodziewają się firmy z sektora SSC/BPO i przemysłu (odpowiednio 27 i 22 proc. przedsiębiorstw). Jednocześnie część firm w tych sektorach wciąż odczuwa konsekwencje pandemii – 8 proc. przedsiębiorstw przemysłowych i 7 proc. firm SSC/BPO nosi się z zamiarem redukcji zatrudnienia. Najczęściej jednak zwolnienia prognozują firmy z sektorów finansowego i usługowego (po 11 proc.). Najstabilniejsza sytuacja pod tym względem jest w branży obsługi nieruchomości i firm oraz w transporcie, gospodarce magazynowej i łączności – odpowiednio 93 i 87 proc. pracodawców chce zachować obecny stan załogi, a raptem 1-2 proc. spodziewa się redukcji.

Najbardziej dynamicznie poziom zatrudnienia będzie zmieniał się w firmach działających w dużych miastach powyżej 200 tys. mieszkańców i na wsi poza obrębem aglomeracji (odpowiednio jedynie 65 proc. i 62 proc. spodziewa się utrzymania zatrudnienia na obecnym poziomie). Jednakże o ile w dużych miastach przewidywane zmiany zatrudnienia idą przede wszystkim w kierunku jego zwiększenia (20 proc. firm; tylko 4 proc. spodziewa się redukcji), o tyle na wsiach zmiana zatrudnienia może nastąpić w obu kierunkach (16 proc. – zmniejszenie, 17 proc. – zwiększenie).

Jak dodaje ekspertka, warto pamiętać, że zarysowany w badaniach obraz był oparty o dane z zbierane w październiku i na samym początku listopada. Wprowadzane od tego czasu ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej w związku ze zwiększoną liczbą zachorować zmniejszyły optymizm, szczególnie w gastronomii, turystyce, hotelarstwie, branży fitness oraz u przedstawicieli podmiotów prowadzących np. sprzedaż w galeriach handlowych. Istotnym, brakującym elementem tego obrazu jest sytuacja firm, które zatrudniają poniżej 10 pracowników i osób samozatrudnionych. W tym obszarze obraz wydaje się być bardziej pesymistyczny, gdyż podmioty te często nie posiadają wystarczających zasobów finansowych, aby przetrwać okresowe ograniczenia działalności gospodarczej, a dla wielu z nich zmiana sposobu działania (np. przeniesienie sprzedaży do Internetu, zmiana profilu działalności) jest często wyzwaniem, któremu nie potrafią sprostać.

zarobki raczej pozostaną bez zmian – prognozują pracodawcy

16 proc. badanych firm planuje podnieść wynagrodzenia swoim pracownikom w najbliższym półroczu, a odsetek firm planujących zmniejszenie wynagrodzeń wyniósł raptem 3 proc. Zdecydowana większość (76 proc.) przedsiębiorców zamierza utrzymać wynagrodzenie na obecnym poziomie. W porównaniu do wyników z połowy roku widać dwukrotny wzrost liczby pracodawców, którzy planują podwyżki, ale i tak daleko tym zapowiedziom do planów z końca 2019 roku, gdy niemal co druga firma planowała wzrost wynagrodzeń. Znacząco zmniejszył się natomiast odsetek pracodawców, którzy będą ciąć pensje i zbliża się do poziomu, który znamy z poprzednich lat (1-2 proc.).

W kwestii wynagrodzeń najstabilniej sytuacja wygląda na zachodzie, gdzie aż 80 proc. firm zakłada utrzymać obecny poziom pensji. Najlepiej dla pracowników rysuje się sytuacja we wschodnich regionach, gdzie aż 20 proc. firm spodziewa się podwyżek, a jedynie 2 proc. cięć w pensjach (jednak we wschodnich województwach pracodawcy najczęściej zatrudniają w oparciu o płacę minimalną, co może wpływać na skalę noworocznych podwyżek).

Relatywnie częściej wzrost wynagrodzeń planują firmy z sektora SSC/BPO (27 proc.), a najrzadziej – firmy z branży finansowej i usługowej – raptem 11 proc. Tam też najczęściej mogą pojawić się redukcje wynagrodzeń – odpowiednio 5 i 6 proc.

wzrasta odsetek firm zatrudniających w oparciu o płacę minimalną

Noworoczne wzrosty wynagrodzeń mogą być jednak po części efektem wyższej płacy minimalnej. Potwierdza to badanie Randstad, w którym w tym roku blisko 60 proc. pracodawców zadeklarowało zatrudnianie pracowników w oparciu o płacę minimalną. Jest to wzrost o 11 p.p. w porównaniu do listopada 2019. Stosunkowo najrzadziej płacę minimalną stosuje się w regionie północnym (robi tak 55 proc. pracodawców w regionie), a najczęściej we wschodnim (aż 63 proc.).

Najpowszechniej płacę minimalną proponują pracownikom firmy z branży transportowej i magazynowej (76 proc.). Najrzadziej natomiast w sektorze obsługi nieruchomości i firm (46 proc.). Podobny jest odsetek pracodawców proponujących minimalne wynagrodzenie w największych miastach. Tam wypłaca je mniej niż połowa firm – 46 proc. Najgorzej pod tym jest w miastach o populacji między 20 a 50 tys. mieszkańców. Aż 69 proc. ulokowanych tam przedsiębiorców zdarza się płacić najniższe wynagrodzenie.

13 proc. przebadanych firm zatrudnia w oparciu o płacę minimalną ponad połowę swojej kadry. Jest to spadek o 5 punktów procentowych w porównaniu do zeszłego roku. Jednocześnie zmniejszył się też o 6 punktów odsetek firm zatrudniających za płacę minimalną mniej niż jedną dziesiątą kadry (38 proc.). Najbardziej wzrosła liczba przedsiębiorców, którzy w oparciu o minimalne wynagrodzenie zatrudniają od 20 do 50 proc. pracowników (z 16 proc. w 2019 roku do 22 proc. obecnie).

zmiana minimalnej stawki wpłynie na ceny produktów i usług

Z powodu wzrostu płacy minimalnej w styczniu 2021 roku pracodawcy najczęściej spodziewają się w konsekwencji wzrostu cen oferowanych produktów i usług (tak uważa 47 proc. przedsiębiorców) oraz wstrzymanie wynagrodzeń pracowników o wyższych płacach (46 proc.). W pierwszym wypadku jest to wzrost w porównaniu do listopada 2019 roku o 5 p.p., a w drugim o aż 17.

Ponad jedna trzecia firm (36 proc.) spodziewa się ograniczenia inwestycji (wzrost o 7 p.p.) a 26 proc. – tyle samo, co w zeszłym roku – planuje wstrzymać rekrutacje. 15 proc. pracodawców planuje wprowadzenie elastycznych form zatrudnienia. Jedna piąta przedsiębiorstw nie spodziewa się żadnego wpływu podniesienia płacy minimalnej.

nastroje wśród pracodawców wciąż pesymistyczne

Pandemia koronawirusa wciąż negatywnie wpływa na nastroje pracodawców. Blisko 60 proc. firm spodziewa się recesji, a jedynie 1 proc. wzrostu gospodarczego. W ocenie przyszłego tempa wzrostu gospodarczego wschodni rejon Polski jest nieco mniej pesymistyczny niż centralny i zachodni – na wschodzie 54 proc. pracodawców mówi o kiepskiej koniunkturze w najbliższym półroczu, podczas gdy w centrum  i na zachodzie – aż 63 proc.. Firmy we wschodniej części kraju z kolei spodziewają się częściej stagnacji niż te z centralnych i zachodnich województw (33 proc. w stosunku do krajowej średniej na poziomie 28 proc.). Największy optymizm zachowali przedsiębiorcy z regionu północnego, jednak i tam wzrostu gospodarki spodziewa się tylko 4 proc. badanych.

Najrzadziej recesję prognozują firmy zajmujące się obsługą nieruchomości i przedsiębiorstw, natomiast do najbardziej niepewnych o przyszłość sektorów należą obecnie pośrednictwo finansowe i działalność usługowa, która obejmuje między innymi branże najbardziej dotknięte pandemią, jak gastronomia czy hotelarstwo. W nich odpowiednio 70 i 65 proc. pracodawców spodziewa się spowolnienia i brakuje firm prognozujących wzrost gospodarczy. Relatywnie najczęściej poprawy sytuacji gospodarczej Polski spodziewają się firmy z sektora SSC/BPO – 10 proc. przedsiębiorców. Natomiast w sektorze transportu, gospodarki magazynowej i łączności relatywnie najwięcej firm spodziewa się stagnacji, aż 40 proc.

Najgorsze nastroje panują w największych i najmniejszych miastach (powyżej 200 tys. i do 20 tys. mieszkańców), gdzie odsetek firm prognozujących recesję jest największy – odpowiednio 68 i 65 proc.

w najgorszej kondycji są firmy z sektora usługowego

W najnowszym badaniu 48 proc. firm dobrze lub bardzo dobrze oceniło swoją sytuację finansową, 7 proc. firm z kolei stwierdziło, że jest ona zła lub bardzo zła. W porównaniu z poprzednią edycją o 2 p.p. wzrósł odsetek pozytywnych ocen, o ponad połowę spadła liczba negatywnych opinii.

Najwięcej optymistycznych głosów dostrzegamy u firm z zachodniej Polski, gdzie ponad połowa badanych mówi o co najmniej dobrej kondycji finansowej przedsiębiorstwa – o 4 p.p. wyżej niż średnia krajowa. Najrzadziej negatywnie swoją kondycję finansową oceniają firmy ze wschodniej części kraju: tam sytuację jako złą lub bardzo złą określa 4 proc. pracodawców. Najbardziej pesymistycznie finanse firmy oceniają pracodawcy z północy. Tam aż 10 proc. przedsiębiorstw ocenia swoją sytuację jako kiepską.

Obecnie, podobnie jak w połowie roku, najmniej dotknięte kryzysem były firmy zajmujące się obsługą nieruchomości i przedsiębiorstw, z których cały czas blisko 70 proc. przedstawia swoją kondycję jako dobrą lub bardzo dobrą, a nie ma wśród nich przedsiębiorstw oceniających ją źle lub bardzo źle. Podobnie określa swoją kondycję sektor SSC/BPO (64 proc.), a nieco gorzej branża przemysłowa (56 proc.). Najgorzej w tym zestawieniu wypadają przedsiębiorstwa z sektora usługowego. 11 proc. z nich uznaje swoją sytuację za złą lub bardzo złą, a jedynie 42 za dobrą lub bardzo dobrą.

pracodawcy rezygnują z firmowych wigilii i stawiają na bony upominkowe

Co roku w grudniowym raporcie przyglądamy się świątecznym planom polskich pracodawców. Na tegoroczne bez wątpienia wpłynęła pandemia COVID-19. Spotkania świąteczne, które plasowały się zwykle na pierwszej pozycji wśród inicjatyw skierowanych do pracowników, teraz w części przypadków prawdopodobnie nie mogą się odbyć z powodu epidemii i spadły na 3 pozycję – planuje je 1/4 firm. Zamiast spotkania, przedsiębiorstwa częściej niż przed rokiem planują ufundowanie pracownikom bonów podarunkowych – zajmują one obecnie drugie miejsce (33 proc. obecnie, 26 proc. rok temu). Nieznacznie wzrosła popularność angażowania pracowników w akcje charytatywne (do 21 proc.). Natomiast bez zmian pozostały plany przekazania pracownikom premii okolicznościowej (35 proc.), która jest obecnie najpopularniejszą świąteczną inicjatywą pracodawców), a także upominków dla nich lub/i dla ich dzieci (23 proc.).

Wyniki badania wskazują, że pracodawcy są gotowi wydać więcej na inicjatywy bożonarodzeniowe niż w 2019 roku. 35 proc. firm (wzrost o 16 p.p.) planuje przeznaczyć w przeliczeniu na jednego pracownika między 300-500 zł. Spadł za to odsetek firm, przewidujących wydatek mniejszy niż 300 zł. Bony podarunkowe w większości firm (90 proc.) będą przyznawane wszystkim pracownikom. W przypadku premii okolicznościowych ta praktyka jest nieco rzadsza – 81 proc. planuje przyznać je wszystkim pracownikom, 12 proc. większości, natomiast 7 proc. mniej niż połowie załogi lub nawet tylko pojedynczym pracownikom. Przeważnie kwota bonów (73 proc.) oraz premii (68 proc.) będzie zróżnicowana np. ze względu na stanowisko czy dział.