zielona energia potrzebuje specjalistów. kto ma szansę na rozwój w branży OZE?

w skrócie

• Artykuł jest pigułką aktualnej wiedzy o rynku pracy w polskim sektorze zielonej energii. Dlaczego warto go przeczytać? Jako inżynier dowiesz się, które obszary branży OZE współgrają z Twoimi kompetencjami, jakie umiejętności cenią pracodawcy i jak możesz przekuć swoje dotychczasowe doświadczenie w karierę w jednym z najszybciej rosnących sektorów w Polsce.
• Gigantyczny wzrost zatrudnienia: Sektor OZE w Polsce zatrudnia już ponad 212 tys. osób, a do 2050 r. liczba ta może wzrosnąć czterokrotnie.
• Nowe, wielkie projekty: Prognozuje się, że powstaną tysiące miejsc pracy przy budowie i obsłudze instalacji fotowoltaicznych (nawet 200 tys. do 2030 r.), morskich farm wiatrowych (łącznie nawet 100 tys.) oraz pierwszej elektrowni jądrowej (50 tys. w całym łańcuchu dostaw).
• Kogo szukają firmy? Brakuje nie tylko techników i monterów, ale przede wszystkim inżynierów, projektantów, automatyków, a także specjalistów od AI, analizy danych i zarządzania projektami.
• Szansa dla specjalistów z różnych obszarów: Ze względu na ciągły niedobór talentów firmy z sektora OZE chętnie rekrutują specjalistów z innych, pokrewnych branż (np. stoczniowej czy górniczej), oferując im przekwalifikowanie (reskilling) i podnoszenie kompetencji (upskilling).

zielona rewolucja tworzy nowe miejsca pracy

Polska energetyka przechodzi w ostatnich kilku latach przez niezwykle dynamiczną transformację w kierunku odnawialnych źródeł energii. Celem zachodzących w sektorze zmian jest dekarbonizacja kraju, osiągnięcie niezależności energetycznej i skuteczna walka ze zmianami klimatu. A to oznacza jedno: potężne inwestycje i ogromne zapotrzebowanie na wykwalifikowanych pracowników.

Już teraz polski sektor OZE zatrudnia ponad 212 tysięcy osób, a prognozy Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA) mówią, że do 2050 roku liczba ta może wzrosnąć nawet czterokrotnie.

Gdzie dziś jest najwięcej pracy w polskim OZE?

W tych 4 segmentach potrzeby pracodawców są dziś największe, a zatrudnienie będzie rosnąć najszybciej:

1. Fotowoltaika. Ze względu na skokowy wzrost tego obszaru w Polsce, fotowoltaika jest liderem zatrudnienia w OZE. Według danych SolarPower Europe w 2023 r. w branży solarnej w Polsce pracowało 113 tys. osób – przede wszystkim w obszarze instalacji i serwisu. A to sprawiło, że Polska stała się drugim rynkiem PV w Europie pod względem wielkości zatrudnienia (zaraz po Niemczech). Prognozuje się, że zatrudnienie w tym obszarze podwoi się do 2030 roku. Ma to związek z rosnącym zapotrzebowaniem na instalacje słoneczne i ambitnymi celami UE w zakresie energii odnawialnej.
2. Energetyka wiatrowa na lądzie. Złagodzenie tzw. zasady 10H (minimalna odległość turbiny od zabudowań to teraz 700 m, a rząd proponuje dalsze zmniejszenie jej do 500 m) dało zielone światło budowie nawet 4–10 GW nowych mocy do 2030 roku. A to odblokowało możliwość tworzenia kolejnych tysięcy miejsc pracy dla techników i inżynierów.
3. Morska energetyka wiatrowa (offshore wind). Pierwsza polska morska farma wiatrowa na Bałtyku, Baltic Power (inwestycja Grupy Orlen i Northland Power), jest już w fazie budowy. Przygotowania do budowy innych farm, takich jak Baltica 2 (Grupa PGE i Ørsted), rozpoczęły się w 2025 roku, a ich uruchomienie planowane jest na 2027 rok. Jak czytamy w Raporcie Randstad Zielona Energia, w fazie inwestycyjnej morskich farm wiatrowych potrzeby szacowane są na 34 tys. etatów. Natomiast ostatecznie, w fazie operacyjnej, czyli kiedy farmy wiatrowe będą już produkowały energię elektryczną, na stałe będzie potrzebnych przynajmniej 70 tys. pracowników.
4. Energetyka jądrowa. Projekt pierwszej elektrowni w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu to jedna z największych i najbardziej ambitnych inwestycji w polskim sektorze OZE. Najnowsze informacje mówią o tym, że w jej budowę w szczytowym momencie będzie zaangażowanych 50 tysięcy osób – w tym przede wszystkim różnego rodzaju inżynierów. Podkreśla się, że mają to być głównie pracownicy z polskich firm.

kogo szukają pracodawcy?

Boom inwestycyjny sprawił, że firmy z branży OZE coraz mocniej zmagają się z rosnącym deficytem talentów. Brakuje nie tylko ekip do prostych prac instalacyjnych, ale przede wszystkim doświadczonych specjalistów. Wg ekspertów Randstad najpilniejsze do obsadzenia stanowiska to dziś przede wszystkim:

• Technicy i serwisanci. Pracodawcy najpilniej szukają m.in. monterów paneli fotowoltaicznych oraz techników i serwisantów turbin wiatrowych (w tym wyspecjalizowanych w naprawach łopat).
• Inżynierowie, projektanci i audytorzy. To grupa specjalistów, którzy są niezbędni na każdym etapie inwestycji w niemal każdym z wymienionych wcześniej segmentów sektora OZE. Poszukiwani są projektanci instalacji, elektrycy, automatycy czy audytorzy energetyczni. A przy wielkich projektach (takich jak budowa elektrowni atomowej czy farm offshore) także inżynierowie konstrukcji budowlanych, hydrotechnicy czy inżynierowie chemicy.
• Specjaliści od technologii cyfrowych. Nowoczesna energetyka coraz mocniej opiera się na kompetencjach cyfrowych i analizie danych. Właśnie dlatego rośnie również popyt na ekspertów od Internetu Rzeczy (IoT), sztucznej inteligencji i analizy danych, którzy potrafią optymalizować pracę farm oraz wdrażać, optymalizować i monitorować inteligentne sieci elektroenergetyczne (smart grids).
• Zaplecze biznesowe i prawne. Jak wiadomo, duże projekty wymagają sprawnego zarządzania. A to sprawia, że tuż obok ról czysto inżynieryjnych polska branża OZE poszukuje także project managerów, analityków finansowych, managerów ds. zgodności, konsultantów środowiskowych i doradców prawnych specjalizujących się w prawie energetycznym.

Co ważne, niedobór specjalistów z branży zielonej energii sprawia, że fachowcy z sektora OZE należą do najlepiej wynagradzanych na rynku. Doświadczeni specjaliści nierzadko mogą liczyć na pensje rzędu nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych miesięcznie.

jak specjaliści z innych branż mogą rozpocząć karierę w branży OZE? 

Ponieważ rozwój sektora wyprzedza tempo wchodzenia na rynek pracy absolwentów kierunków powiązanych z OZE, firmy aktywnie rekrutują specjalistów z pokrewnych branż, oferując im reskilling i upskilling. Na czym polega każda z tych ścieżek zdobycia kwalifikacji?

Upskilling to inaczej podnoszenie już posiadanych kwalifikacji, tak by dopasować je do wymagań nowej roli. Przykładowo sektor offshore wind pozyskuje z pomocą programów upskillingowych inżynierów i techników z doświadczeniem w przemyśle morskim, naftowym i gazowym. Proces upskillingu często opiera się na licznych kursach i programach szkoleniowych organizowanych na styku sektora prywatnego i publicznego.

Reskilling to z kolei przekwalifikowanie, czyli zdobywanie umiejętności, by móc wykonywać zupełnie nowe obowiązki. W Polsce najbardziej nośnym przykładem tego rodzaju przedsięwzięcia jest reskilling pracowników sektora paliw kopalnych. W 2022 roku ruszył pilotażowy program reskillingowy, w ramach którego grupa górników wzięła udział w kursie zgodnym z międzynarodowymi standardami Global Wind Organisation, uzyskując certyfikaty uprawniające do pracy przy turbinach wiatrowych onshore i planowanych farmach offshore. Obecnie trwają kolejne edycje programu.

Wielu specjalistów, którzy chcą rozszerzyć lub usystematyzować swoją inżynieryjną wiedzę, po to by rozpocząć karierę w branży OZE, decyduje się na skorzystanie z oferty polskich uczelni, które wychodzą naprzeciw potrzebom zmieniającego się rynku. W ostatnich latach powstały m.in. studia podyplomowe z morskiej energetyki wiatrowej na Politechnice Gdańskiej czy z energetyki jądrowej w Szkole Głównej Handlowej. Z kolei Politechnika Wrocławska uruchomiła nowy kierunek studiów magisterskich – Energetyka Jądrowa.

kilka słów na koniec

Transformacja energetyczna Polski dzieje się na naszych oczach. Dla inżynierów, techników, a nawet specjalistów w obszarach, które na pierwszy rzut oka wydają się być odległe od OZE, oznacza to ogromną szansę na rozwój w stabilnej i przyszłościowej branży. Sektor zielonej energii bardziej niż czegokolwiek innego potrzebuje umiejętności. Właśnie dlatego inwestycja w zdobycie nowych kompetencji, czy to przez kursy, czy studia podyplomowe, to dla wielu specjalistów bilet do udziału w tej technologicznej rewolucji.