Działalność nierejestrowana nazywana bywa też działalnością nierejestrową lub nieewidencjonowaną. Umożliwia ona założenie firmy „na próbę”, ograniczając niezbędne formalności do minimum. Stanowi to duże ułatwienie dla osób, które chcą spróbować swoich sił w prowadzeniu biznesu na niewielką skalę. Aby móc sprzedawać towary lub usługi w ramach działalności nierejestrowanej, należy jednak spełnić określone warunki.

Czym jest działalność nierejestrowana?

30 kwietnia 2018 roku wprowadzono w Polsce Konstytucję Biznesu, która zawiera szereg udogodnień dla przedsiębiorców. Jednym z nich jest tzw. działalność nierejestrowana. Ustawa regulująca jej zagadnienia to Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z jej założeniami, działalność nierejestrowana nie musi zostać zgłoszona do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), urzędu skarbowego i Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Pozwala to na ograniczenie konieczności wypełniania wielu wniosków i załatwiania formalności. Prawo to przysługuje jednak tylko w określonych sytuacjach. Można z niego skorzystać w przypadku gdy:

  • w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie wykonywało się zarejestrowanej działalności gospodarczej,
  • przychody w ramach nierejestrowanej działalności gospodarczej nie przekraczają 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego na dany rok kalendarzowy. Przykładowo w 2020 roku pensja minimalna wynosi 2600 zł brutto, w związku z czym miesięczne przychody z działalności nierejestrowanej nie mogą przekroczyć 1300 zł brutto. Jeżeli ich kwota będzie wyższa, w ciągu 7 dni od momentu przekroczenia limitu należy złożyć wniosek o zarejestrowanie firmy w CEIDG.

Trzeba pamiętać, że działalność nierejestrowana nie może być prowadzona przez wspólników spółki cywilnej lub wpisanej do KRS. Prawo nie pozwala także korzystać z takiego ułatwienia osobom, które zajmują się działalnością wymagającą koncesji, specjalnego pozwolenia lub licencji.

Działalność nierejestrowana – dla kogo jest odpowiednia?

Działalność nierejestrowana to doskonałe rozwiązanie dla osób, które chcą spróbować swoich sił w rozwinięciu własnego biznesu, jednak są świadome tego, że ich zyski początkowe nie będą zbyt wysokie. Z takiego rozwiązania można skorzystać np. udzielając korepetycji czy zajmując się dorywczo krawiectwem, pieczeniem ciast lub sprzedażą rękodzieła.

Działalność nierejestrowana a ZUS

Przy działalności nierejestrowanej składki ZUS nie są odprowadzane. Właściciel firmy i nie musi zatem opłacać ani składek na ubezpieczenia społeczne, ani na zdrowotne. Taka konieczność związana jest bowiem z obowiązkiem rejestracyjnym, który w tym przypadku nie występuje.

Działalność nierejestrowana – PIT. Jak się rozliczać?

Jak rozliczyć działalność nierejestrowaną? Mimo braku konieczności opłacania składek ZUS, jej prowadzenie wciąż pozostaje obłożone podatkiem dochodowym (17% lub 32%). Należy jednak pamiętać, że w tym przypadku nie odprowadza się okresowych zaliczek na podatek dochodowy.

Przy działalności nierejestrowanej koszty uzyskania przychodu należy na bieżąco dokumentować i archiwizować,ponieważ stanowią dowód potrzebny do ustalenia dochodu.

Rozliczenie działalności nierejestrowanej należy przeprowadzić w formie rocznego zeznania PIT-36. W tym celu trzeba prawidłowo wypełnić wiersz "Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy".

Działalność nierejestrowana – rachunek i faktura. Czy trzeba je wystawiać?

W przypadku prowadzenia działalności nierejestrowanej nie ma obowiązku każdorazowego wystawiania faktury i rachunku. Jeśli przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia podmiotowego VAT, nie musi dostarczać takich dokumentów za wyjątkiem sytuacji, w której wymaga tego jego klient. Jeżeli jednak działalność nierejestrowana obejmuje sprzedaż z VAT-em, przedsiębiorca za każdym razem musi wystawiać fakturę.