wymiar czasu pracy: pełny i niepełny etat

Nie wszyscy pracownicy w Polsce decydują się na pełny wymiar czasu pracy. Niektórzy wolą wykonywać swoje obowiązki zawodowe przez mniejszą ilość godzin w ciągu dnia i wybierają niepełny lub zadaniowy wymiar czasu pracy. Taka możliwość ma szczególne znaczenie dla studentów, kobiet wracających po urlopie macierzyńskim oraz osób, którym zależy na tym, aby mieć więcej czasu na zainteresowania lub naukę.

Co to jest wymiar czasu pracy?

Wymiar czasu pracy to pojęcie, które nie ma oficjalnej definicji w Kodeksie pracy. Można jednak stwierdzić, że podstawowym wymiarem czasu pracy jest pełny etat. Zgodnie z Kodeksem pracy:

• Miesięczny wymiar czasu pracy wynosi przeciętnie 168 godzin, jednak warto zaznaczyć, że w godziny te wliczane są także święta, które są ustawowo wolne od pracy.
• Tygodniowy wymiar czasu pracy to przeciętnie 40 godzin, przy czym możliwe są nadgodziny w wymiarze 8 godzin tygodniowo.
• Dobowy wymiar czasu pracy to przeciętnie 8 godzin, jednak w niektórych zakładach pracy pracownicy wykonują swoje obowiązki zawodowe na przykład przez 12 godzin dziennie, a potem otrzymują dzień wolny.

Możliwa jest praca ponad wymiar czasu pracy, która popularnie jest nazywana nadgodzinami. Warto zaznaczyć, że wymiar czasu pracy osoby niepełnosprawnej to 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Jeśli chodzi o treść kontraktów cywilnoprawnych, to wszystko zależy od pracodawcy. Oznacza to, że wymiar czasu pracy na umowie zleceniu nie ma ani dolnych, ani górnych limitów i nie podlega przepisom Kodeksu pracy, tylko Kodeksu cywilnego.

Niepełny wymiar czasu pracy: najważniejsze informacje

Praca na niepełny etat wiąże się z innymi zasadami, dotyczącymi zarówno wymiaru czasu pracy, jak i urlopu. Oznacza to, że wymiar czasu pracy niepełnoetatowca obliczany jest wprost proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy na pełen etat. Osoba zatrudniona na ¾ etatu powinna pracować średnio 6 godzin dziennie, 30 godzin tygodniowo i 120 godzin miesięcznie. Z kolei osoba zatrudniona na pół etatu powinna mieć w umowie zapis o pracy średnio 4 godziny dziennie, 20 godzin tygodniowo i 80 godzin miesięcznie. Możliwa jest także praca na ¼ etatu, co oznacza, że taka osoba pracuje średnio 2 godziny dziennie, 10 godzin tygodniowo i 40 godzin miesięcznie. Warto jednak dodać, że liczba godzin do przepracowania w danym miesiącu nie jest stała, ponieważ w zależności od dni roboczych oraz świąt kalendarzowych wymiar czasu może ulegać zmianie. Na przykład w 2019 roku w lipcu są aż 184 godziny robocze, natomiast w czerwcu 152 godziny. Dotyczy to oczywiście pełnego etatu. W przypadku zatrudnienia na niepełny etat wymiar czasu pracy obliczany jest wprost proporcjonalnie do godzin pracy na pełny etat. Kodeks pracy właściwie nie podaje najniższego wymiaru czasu pracy, jednak w większości firm pracownicy są zatrudniani najmniej na ¼ etatu. Zdarzają się czasami sytuacje, w których pracownik zostaje zatrudniony na ⅛ etatu, jednak są to zdarzenia marginalne. Obecnie obniżony wymiar czasu pracy jest uznawany za bardzo dobrą formę zatrudnienia dla osób uczących się oraz rodziców. Co ważne, prawa i obowiązki pracownika zatrudnionego na niepełny etat są takie same jak w przypadku pracownika, który pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy. Oczywiście ze względu na niepełny etat takiemu pracownikowi przysługuje niższe wynagrodzenie i mniejsza liczba dni urlopowych niż pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze godzin.

FAQ – najczęściej zadawane pytania

co to jest pełny etat?

Pełny etat to standardowy wymiar pracy wynoszący 40 godzin tygodniowo, rozłożonych na 5 dni po 8 godzin. Pracownik zatrudniony na pełnym etacie ma prawo do pełnych świadczeń oraz wynagrodzenia, które odpowiada obowiązującym stawkom. Jest to najczęściej spotykany typ umowy w wielu branżach.

co to jest niepełny etat?

Niepełny etat to praca na mniejszy wymiar godzin, np. ¾ etatu (30 godzin tygodniowo) lub ½ etatu (20 godzin tygodniowo). Tego typu zatrudnienie pozwala pracownikom na lepsze dopasowanie czasu pracy do innych obowiązków życiowych, takich jak edukacja, opieka nad dziećmi czy dodatkowe zajęcia.

jakie są zalety pracy na niepełny etat?

Praca na niepełny etat daje większą elastyczność i pozwala na lepsze pogodzenie pracy z życiem prywatnym. Jest to dobre rozwiązanie dla osób, które chcą mieć więcej czasu dla rodziny, na rozwój osobisty lub inne zobowiązania. Daje to również większą swobodę w zarządzaniu czasem.

jakie są wady pracy na niepełny etat?

Do wad pracy na niepełny etat należy niższe wynagrodzenie oraz mniejsze świadczenia, takie jak np. proporcjonalnie mniej urlopu. Osoby pracujące na niepełnym etacie mogą również mieć ograniczone możliwości awansu lub rozwoju kariery zawodowej w porównaniu do pełnoetatowych pracowników.

jakie są prawa pracownika na niepełnym etacie?

Pracownik na niepełnym etacie ma prawo do takich samych świadczeń, jak pracownik na pełnym etacie, ale w proporcji do przepracowanego czasu. Oznacza to m.in. proporcjonalny wymiar urlopu, prawo do wynagrodzenia i inne benefity. Zatrudnienie na niepełny etat nie pozbawia pracownika praw socjalnych czy zabezpieczeń zdrowotnych.