jak przygotować się finansowo i psychicznie do przejścia na emeryturę?

Zbliżające się przejście na emeryturę to ogromna życiowa zmiana. Warto wcześniej zadbać o finanse i przygotować się psychicznie na ten nowy etap. Poniższy poradnik podpowiada, jak zaplanować budżet, uporządkować formalności i z sukcesem przejść na emeryturę.

przygotowanie finansowe do przejścia na emeryturę

Planowanie finansów to kluczowy element udanego przejścia na emeryturę. Na kilka lat (a przynajmniej miesięcy) przed planowanym zakończeniem pracy warto przyjrzeć się swojej sytuacji materialnej i podjąć odpowiednie działania.

1. Sprawdź przyszłą emeryturę i wydatki. Dowiedz się, jaką emeryturę możesz otrzymać (ZUS co roku wysyła prognozę lub skorzystaj z kalkulatora) i porównaj ją z planowanymi wydatkami na emeryturze. Sporządź budżet domowy uwzględniający stałe koszty (rachunki, leki, utrzymanie domu) oraz dodatkowe potrzeby. Jeśli przewidujesz niedobór, postaraj się więcej oszczędzać lub poszukaj dodatkowego źródła dochodu.
2. Rozważ dalszą aktywność zarobkową. Przemyśl, czy chcesz całkowicie zrezygnować z pracy. Część osób decyduje się pracować dłużej lub dorabiać na emeryturze. Każdy dodatkowy rok pracy to kolejne składki i wyższe świadczenie – późniejsze przejście na emeryturę może zwiększyć Twoją emeryturę nawet o ok. 8% rocznie. Od 2022 r. obowiązuje też ulga podatkowa dla pracujących seniorów, co czyni dalszą pracę bardziej opłacalną.
3. Wybierz odpowiedni moment. Zastanów się, kiedy najlepiej przejść na emeryturę z Twojego punktu widzenia. Prawo określa, kiedy można przejść na emeryturę (obecnie 60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni), ale decyzja kiedy faktycznie odejść należy do Ciebie. Weź pod uwagę kwestie finansowe oraz osobiste. Jeśli praca na emeryturze daje Ci satysfakcję i masz siły, dalsze zatrudnienie pozwoli zwiększyć przyszłe świadczenie i odłożyć korzystanie z oszczędności. Z drugiej strony, gdy czujesz się wypalony albo masz plany do realizacji na emeryturze, nie wahaj się zakończyć kariery po spełnieniu warunków.

przeczytaj: emerytura po 10 latach pracy – ile wynosi w Polsce i w innych krajach?

przygotowanie psychiczne do przejścia na emeryturę

Emerytura oznacza dużą zmianę stylu życia. Po wielu latach aktywności zawodowej nagłe „wolne” może być zarówno ekscytujące, jak i trudne. Zapoznaj się ze wskazówkami, jak zadbać o swoje samopoczucie w tym okresie.

• Oswój emocje. Na początku emerytury mogą pojawić się mieszane uczucia – ulga, radość, ciekawość, ale też pustka czy smutek. To normalne przy takiej zmianie. Daj sobie czas na adaptację i nie oczekuj, że od razu odnajdziesz się w nowej roli. Świadomość, że przechodzisz naturalny proces dostosowania, pomoże Ci spokojniej przyjąć nową rzeczywistość.
• Znajdź nowe zajęcia. Aby uniknąć nudy lub poczucia braku celu, zaplanuj, jak wypełnisz wolny czas. Emerytura to świetny moment, by powrócić do porzuconych pasji albo odkryć nowe hobby. Ustal chociaż ramowy plan dnia – np. poranna gimnastyka, czas na lekturę, spacer po obiedzie. Posiadanie takiego planu pomaga zachować motywację i cieszyć się wolnością.
• Podtrzymuj relacje. Unikaj izolacji. Utrzymuj regularny kontakt z rodziną i znajomymi. Rozważ dołączenie do klubu seniora, Uniwersytetu Trzeciego Wieku lub działalności społecznej (np. wolontariatu).
• Dbaj o zdrowie. Bądź aktywny fizycznie na miarę swoich możliwości – spacery, ćwiczenia czy pływanie poprawią Twoje samopoczucie. Regularnie wykonuj badania kontrolne i dbaj o dietę.

warto wiedzieć: co wlicza się do stażu pracy i emerytury? Rodzaj umowy a emerytura

jak przejść na emeryturę – formalności krok po kroku

Aby uzyskać prawo do emerytury, musisz spełnić podstawowe warunki przejścia na emeryturę: osiągnąć wymagany wiek (60 lat kobiety, 65 lat mężczyźni) oraz zakończyć stosunek pracy. Nie można pobierać emerytury i jednocześnie kontynuować tego samego zatrudnienia – najpierw trzeba rozwiązać umowę o pracę. W tym celu złóż pracodawcy pisemne podanie o przejście na emeryturę, czyli wypowiedzenie (lub wniosek o rozwiązanie umowy za porozumieniem stron). Obowiązuje Cię przy tym standardowy okres wypowiedzenia przy przejściu na emeryturę, zależny od stażu pracy (np. do 3 miesięcy przy stażu powyżej 3 lat u danego pracodawcy). Po upływie tego okresu otrzymasz świadectwo pracy – dokument niezbędny do złożenia wniosku o emeryturę w ZUS.

Jakie kroki należy podjąć, aby przejść na emeryturę?

1. Zgłoszenie pracodawcy – złóż pisemne wypowiedzenie umowy o pracę (podając planowaną datę zakończenia zatrudnienia).
2. Zakończenie pracy – przepracuj okres wypowiedzenia (lub ustal wcześniejszy termin za porozumieniem) i odbierz świadectwo pracy oraz należne świadczenia.
3. Wniosek do ZUS – po ustaniu zatrudnienia złóż wniosek o emeryturę (druk EMP) do ZUS, dołączając świadectwo pracy i wymagane dokumenty. Pozostaje czekać na decyzję ZUS i wypłatę pierwszego świadczenia.

dowiedz się: emerytura po 30 latach pracy przy najniższej krajowej – ile wynosi?

FAQ – najczęściej zadawane pytania

kiedy najlepiej przejść na emeryturę?

To indywidualna decyzja. Dłuższa praca oznacza wyższą emeryturę (ok. 8% więcej rocznie) i ulgę podatkową. Wcześniejsze odejście daje więcej wolnego czasu, ale niższe świadczenie.

jak zgłosić przejście na emeryturę?

Złóż wypowiedzenie lub wniosek o rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Po zakończeniu pracy złóż wniosek o emeryturę do ZUS. Świadczenie nie przyznaje się automatycznie.

jaki okres wypowiedzenia obowiązuje przy przejściu na emeryturę?

Taki jak przy zwykłym odejściu z pracy: 2 tygodnie, 1 miesiąc lub 3 miesiące – zależnie od stażu. Można skrócić za zgodą pracodawcy.

kiedy można przejść na wcześniejszą emeryturę?

Tylko w określonych przypadkach – np. praca w szczególnych warunkach, zawody mundurowe, nauczyciele, opieka nad niepełnosprawnym dzieckiem. Inne osoby mogą ubiegać się o świadczenie przedemerytalne.

jak napisać podanie o przejście na emeryturę?

To zwykłe wypowiedzenie umowy – z datą, danymi stron i podpisem. Możesz dodać informację, że odchodzisz w związku z emeryturą, ale nie jest to konieczne.