premia uznaniowa w umowie o pracę – czym jest i jakie są zasady jej przyznawania?

Premia uznaniowa jest fakultatywnym elementem wynagrodzenia. Przedsiębiorcy decydują się na jego wprowadzenie w ramach motywowania pracowników i mobilizowania ich do osiągania dobrych wyników. Takie rozwiązanie może więc przynieść wiele korzyści dla funkcjonowania firmy.  Premia uznaniowa ma jednak charakter niestały, a decyzja o jej przyznaniu zawsze leży po stronie pracodawcy.

Co to jest premia uznaniowa?

Jeśli chodzi o gratyfikację, jaką jest premia uznaniowa, Kodeks pracy jej nie reguluje. Mimo to, związane są z nią pewne określone zasady.

Premia uznaniowa to rodzaj nagrody pieniężnej przyznawanej pracownikom zgodnie z wolą pracodawcy. Oznacza to, że jej wypłacanie zależne jest wyłącznie od decyzji przedsiębiorcy – to on stwierdza komu i w jakiej wysokości ją przydzieli.

przeczytaj też: jak przygotować wniosek o podwyżkę? sprawdzone porady

Pracodawca może wypłacić premię uznaniową zarówno jednemu pracownikowi, jak i grupie podwładnych, o ile stwierdzi, że wykonane przez nich zadania zasługują na jej przyznanie. Przedsiębiorca powinien jednak każdorazowo przedstawić premiowanej osobie uzasadnienie premii uznaniowej, a także informacje dotyczące wysokości świadczenia.

Jako że premia uznaniowa przyznawana jest przez pracodawcę dobrowolnie, pracownicy nie mogą rościć sobie do niej praw (co stanowi różnicę między premią regulaminową a uznaniową). Od tej reguły istnieją jednak wyjątki. Jeżeli zostały naruszone zasady równego traktowania podwładnych, np. gdy przyznano premie uznaniowe pewnej grupie pracowników z wyłączeniem jednego lub kilku z nich, mimo wykonywania przez nich obowiązków z taką samą wydajnością i efektywnością, mogą oni dochodzić przyznania gratyfikacji. Pracownik może także rościć sobie prawo do wypłaty premii uznaniowej, gdy została mu ona udzielona, jednak nie doszło do jej wypłacenia.

Premia uznaniowa w umowie o pracę

Jeżeli w firmie zatrudnionych jest mniej niż 20 pracowników, zasady premiowania  powinny być określone indywidualnie. Konieczne jest więc wpisanie informacji o premii uznaniowej w umowie o pracę lub w regulaminie premiowania. Mimo to, taki zapis nie zobowiązuje pracodawcy do przyznawania dodatkowej gratyfikacji, a jedynie daje możliwość jej wypłacania.

przeczytaj też: jak wyliczyć ekwiwalent za urlop wypoczynkowy? Porady

Czy premia uznaniowa jest opodatkowana?

Premia uznaniowa jest przychodem pracownika wynikającym ze stosunku pracy, który podlega dodaniu do pozostałych przychodów uzyskanych z tego źródła. W związku z tym pracodawca ma obowiązek pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od premii dochodowej zgodnie z odpowiednimi przepisami (art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z powyższymi informacjami, wynagrodzenie zasadnicze plus premia uznaniowa podlegają więc opodatkowaniu.

Premia uznaniowa a ZUS

Jak prezentuje się zależność premia uznaniowa a ZUS? Czy premia uznaniowa wlicza się do emerytury i pozostałych składników ubezpieczeń społecznych? Zgodnie z przepisami, ten rodzaj gratyfikacji jako przychód ze stosunku pracy podlega oskładkowaniu. W związku z tym premia uznaniowa, tak samo jak wynagrodzenie zasadnicze stanowi podstawę składek ZUS.

Premia uznaniowa a wynagrodzenie chorobowe

Czy premia uznaniowa wchodzi do podstawy tzw. chorobowego? Aby tak się stało, muszą zostać spełnione odpowiednie warunki. Premia uznaniowa w podstawie chorobowego znajduje się wtedy, gdy pracownik nie zachowuje do niej prawa w czasie, gdy przebywa na zwolnieniu lekarskim. Konieczne jest więc zmniejszenie jej kwoty w związku z absencją chorobową.

Premia uznaniowa a urlop

Premii uznaniowej nie uwzględnia się z kolei w podstawie wynagrodzenia urlopowego. Gratyfikacja ma bowiem charakter nieregularny i nieprzewidywalny, w związku z czym nie może być brana pod uwagę. Identycznie kształtuje się też zależność premia uznaniowa a ekwiwalent za urlop.